Skromne początki wielkiej historii
Wszystko rozpoczęło się 104 lata temu, w 1921 roku, gdy grupa pasjonatów motoryzacji zorganizowała pierwszy rajd samochodowy w Polsce. Była to skromna impreza - na starcie 580 kilometrowej trasy wiodącej z Warszawy do Białowieży zameldowało się zaledwie sześć załóg. Zwycięzcą został Tadeusz Heyne, zasiadający za kierownicą samochodu marki Dodge - postać równie fascynująca co samo wydarzenie - był on bowiem jednocześnie kierowcą, lotnikiem i konstruktorem.
Ten pierwszy sukces uczynił Rajd Polski drugim najstarszym wciąż organizowanym rajdem samochodowym na świecie, ustępując jedynie legendarnym zawodom Monte Carlo. Już w następnym roku do Polski przyjechali zagraniczni kierowcy, a drugi Rajd Polski wygrał Austriak Hans Lorenz. Rok później na najwyższym stopniu podium stanęli ex aequo Polak Henryk Liefeld i Czech Jan Siroucek.
Dynamiczny rozwój w latach dwudziestych
Renoma rajdu rosła błyskawicznie. Z roku na rok trasa rajdu systematycznie się wydłużała - już w 1925 roku osiągnęła długość niemal 3800 kilometrów. Wydłużaniu trasy towarzyszył wzrost zainteresowania zarówno ze strony zawodników, jak i kibiców z całej Europy. Rajd stawał się coraz bardziej popularny, prestiżowy, a zarazem wymagający dla uczestników.
Przedwojenna kulminacja nastąpiła w 1939 roku, gdy zorganizowano ostatnie zawody tuż przed wybuchem II wojny światowej. Trasa liczyła wówczas imponujące 4358 kilometrów i wiodła niemal przez cały kraj, co czyniło ją jedną z najdłuższych tras rajdowych w Europie.
Okres przerw i przeciwności
Niestety, ten wzrostowy trend przerwał kryzys gospodarczy lat 30. XX wieku. Z tego powodu w 1926 roku rajd nie odbył się. Sytuacja ekonomiczna nie sprzyjała organizacji kosztownych imprez motoryzacyjnych, co zmusiło organizatorów do wstrzymania zawodów. Zawodnicy nie ruszyli więc na trasę w latach 1931-1936.
Wybuch II wojny światowej w 1939 roku definitywnie przerwał rozwój rajdu na kolejne osiem lat. Polska motoryzacja, podobnie jak cały kraj, musiała przeżyć najtrudniejszy okres w swojej historii.
Powojenna reaktywacja i komunistyczne przeciwności
Po zakończeniu wojny organizatorzy podjęli heroiczne próby reaktywacji imprezy. Zawody powróciły w 1947 roku z trasą liczącą ponad 2500 kilometrów, wiodącą niemal przez całą Polskę. Był to ambitny plan, mający przywrócić rajdowi przedwojenną świetność. W 1948 roku patronat nad zawodami objął nawet prezydent Bolesław Bierut, co zdawało się wróżyć pomyślną przyszłość.
Jednak Rajd Polski nie zyskał przychylności władzy komunistycznej, która ze względów ideologicznych nie akceptowała indywidualnej rywalizacji motorowej. Skutkiem tego była kolejna wieloletnia przerwa. Następną edycję zawodów udało się zorganizować dopiero w 1954 roku. W najbardziej prestiżowej klasie 1600+ zwyciężył wówczas Franciszek Postawka, późniejszy pilot i pierwszy nauczyciel rajdowego rzemiosła Sobiesława Zasady.
Era mistrzostw i międzynarodowej sławy
Przełomowym momentem w historii był rok 1960, kiedy po raz pierwszy użyto nazwy „Rajd Polski”, a zawody zostały rundą Mistrzostw Europy - wówczas najważniejszego cyklu mistrzowskiego na świecie. Z roku na rok impreza stawała się coraz bardziej popularna, prestiżowa i wymagająca. Uczestniczyli w niej najlepsi kierowcy z całej Europy, a poziom rywalizacji systematycznie rósł.
W 1989 roku rajd uzyskał najwyższy - 20. współczynnik w Mistrzostwach Europy, co świadczyło o jego wysokiej randze w kalendarzu międzynarodowym. Ten okres można uznać za złoty wiek Rajdu Polski w erze mistrzostw europejskich.
Dramatyczny epizod w mistrzostwach świata
Kolejny historyczny, choć dramatyczny moment nastąpił w 1973 roku, gdy Rajd Polski stał się rundą nowopowstałego cyklu Rajdowych Mistrzostw Świata (WRC). Niestety, wygórowane średnie prędkości na dojazdówkach i błędy organizacyjne spowodowały, że zawody ukończyły tylko trzy załogi. W konsekwencji rajd na długie 36 lat stracił status rundy Mistrzostw Świata, co było bolesnym ciosem dla polskiego motorsportu.
Wędrówki po Polsce i poszukiwanie idealnej lokalizacji
Przez kolejne dekady Rajd Polski wielokrotnie zmieniał swoją bazę, szukając optymalnej lokalizacji. Początkowo organizowany był w okolicach Krakowa, następnie przeniesiony na Dolny Śląsk z powodu problemów organizacyjnych. Kiedy w 1997 roku Automobilklub Dolnośląski dotknęły kłopoty finansowe, rajd z powrotem przeniesiony został do Krakowa, ale już w 2000 roku powrócił na Dolny Śląsk.
Od 2000 roku bazą rajdu było Kłodzko, a odcinki specjalne rozgrywano na asfaltowych drogach ziemi kłodzkiej. Ten okres charakteryzował się stabilnością organizacyjną, choć rajd wciąż nie należał do najwyższego szczebla mistrzowskiego.
Przełomowa decyzja o przeniesieniu na Mazury
Przełomowa decyzja zapadła w 2005 roku, gdy Rajd Polski został przeniesiony na szutrowe drogi Mazur, a bazą zawodów zostały wybrane malownicze Mikołajki. Ta zmiana była podyktowana aspiracjami organizatora - Polskiego Związku Motorowego, by rajd ponownie stał się rundą Mistrzostw Świata. Mazury oferowały idealne warunki: szybkie, szutrowe drogi wśród jezior, przypominające nieco skandynawskie rajdy.
Droga powrotna na rajdowe salony
Pomysł przeniesienia imprezy na Mazury okazał się strzałem w dziesiątkę. W latach 2006-2008 impreza miała status oficjalnego kandydata do WRC, systematycznie podnosząc swoje standardy organizacyjne i bezpieczeństwa. W 2009 roku rajd został ostatecznie rundą Rajdowych Mistrzostw Świata. Pierwszy triumf w erze WRC na Mazurach odniósł Mikko Hirvonen z Jarmo Lehtinenm jadący Fordem Focus RS WRC 09.
Po problemach z bezpieczeństwem FIA zrezygnowała z rundy w Polsce na rzecz innych lokalizacji, jednak w 2024 roku Rajd Polski spektakularnie powrócił do kalendarza WRC. 80. edycję wygrała załoga Kalle Rovanperä i Jonne Halttunen w Toyocie GR Yaris Rally1.
Fascynujące ciekawostki i rekordy
Historia Rajdu Polski obfituje w niezwykłe fakty. W 2025 roku po raz 54. jest częścią kalendarza mistrzostw Europy - takim stażem w rozgrywanych od 1953 roku mistrzostwach Europy nie może się pochwalić żadna inna impreza. Ta niezwykła ciągłość świadczy o wyjątkowej pozycji rajdu w europejskim motorsporcie.
Współczesny Rajd Polski to prawdziwe wyzwanie dla najlepszych kierowców świata. W tegorocznej edycji załogi będą rywalizować na trasach 14 odcinków specjalnych o łącznej długości blisko 200 kilometrów. Wśród nich nie zabraknie widowiskowej, równoległej rywalizacji na torze Mikołajki Arena, która od lat cieszy się ogromnym zainteresowaniem kibiców.
Rajd przebiega obecnie po szybkich i szutrowych, wymagających dobrej techniki, trasach województwa warmińsko-mazurskiego. Odcinki specjalne wytyczone są wśród malowniczych mazurskich jezior, co czyni je nie tylko wyzwaniem sportowym, ale również prawdziwą ucztą dla oczu kibiców i uczestników.
ORLEN OIL 81. Rajd Polski - kontynuacja tradycji
ORLEN OIL, jako sponsor tytularny 81. Rajdu Polski, kontynuuje długą tradycję współpracy Grupy ORLEN z tą prestiżową imprezą. W latach 2006-2007 zawody odbywały się jako Platinum Rajd Polski, a w 2008-2009 jako ORLEN Platinum Rajd Polski. Od 2021 do 2024 roku rywalizacja przebiegała pod nazwą ORLEN Rajd Polski.
- Nawiązaliśmy partnerstwo, ponieważ wiemy jak kluczowe są zaawansowane technologie i niezawodność działania w motorsporcie, co jest również istotne przy tworzeniu naszych produktów. Profesjonalna motoryzacja to przestrzeń, w której liczy się doświadczenie i bezkompromisowa jakość – niezbędne elementy towarzyszące każdemu kierowcy – Arkadiusz Trela, Prezes Zarządu ORLEN OIL.Tegoroczna edycja, zaplanowana na weekend 13-15 czerwca, będzie czwartą rundą mistrzostw Europy (FIA ERC) oraz trzecią odsłoną rywalizacji w krajowym czempionacie (RSMP). Po raz dwudziesty bazą rajdu będą Mikołajki, a areną zmagań - widowiskowe, szutrowe odcinki specjalne wśród mazurskich jezior.
Jak podkreśla Michał Sikora, prezes Polskiego Związku Motorowego:
- Rajdy samochodowe, w których wyczynowe silniki pracują na najwyższych obrotach, gdy załogi walczą o ułamki sekund, to naturalne środowisko i narzędzie promocji dla zaawansowanych technologicznie środków smarnych.
Dziedzictwo i przyszłość
Dzisiaj Rajd Polski to nie tylko sportowa rywalizacja, ale również prawdziwe święto motoryzacji, które co roku przyciąga na Mazury dziesiątki tysięcy kibiców. Wraz ze sponsorem tytularnym ORLEN OIL, rajd kontynuuje swoją ponad stuletnią tradycję, dostarczając fanom niezapomnianych emocji i utrzymując pozycję najbardziej prestiżowej imprezy motoryzacyjnej w Polsce.
Historia pokazuje, że mimo licznych przeszkód i przeciwności losu, Rajd Polski zawsze znajdował sposób na powrót i rozwój. Od skromnych początków z sześcioma załogami w 1921 roku, przez dramatyczne przerwy wojenne i polityczne, aż po współczesną rundę mistrzostw Europy - ta impreza udowodniła swoją wyjątkowość i żywotność.
Dzięki wsparciu takich partnerów jak ORLEN OIL, ta niepowtarzalna impreza może patrzeć w przyszłość z optymizmem, kontynuując tradycję sięgającą 1921 roku i pisząc kolejne rozdziały swojej fascynującej historii na mazurskich szutrach.
