Kto może ubiegać się o zachowek?
Zgodnie z polskim prawem, prawo do zachowku przysługuje najbliższym krewnym zmarłego, czyli dzieciom, wnukom, małżonkowi oraz rodzicom – ale tylko wtedy, gdyby dziedziczyli oni ustawowo. Oznacza to, że jeśli zmarły pozostawił testament, w którym pominął te osoby, mogą one domagać się zachowku.
Warto pamiętać, że zachowek wynosi połowę wartości udziału spadkowego, który przypadałby danej osobie przy dziedziczeniu ustawowym. W przypadku osób małoletnich lub trwale niezdolnych do pracy, zachowek wzrasta do dwóch trzecich tego udziału.
Kto nie dostanie zachowku?
Nie każdy krewny może liczyć na zachowek. Prawo jasno określa sytuacje, w których osoba traci prawo do tego świadczenia. Zachowku nie otrzymają osoby, które:
• zostały wydziedziczone przez spadkodawcę w testamencie,
• odrzuciły spadek,
• zostały uznane za niegodne dziedziczenia (np. dopuściły się przestępstwa wobec spadkodawcy),
• zawarły ze spadkodawcą umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia.
Jak ubiegać się o zachowek?
Aby otrzymać zachowek, należy wystąpić z odpowiednim roszczeniem do spadkobierców testamentowych lub obdarowanych przez zmarłego. Jeśli strony nie dojdą do porozumienia, konieczne może być skierowanie sprawy do sądu. Warto pamiętać, że roszczenie o zachowek przedawnia się po pięciu latach od ogłoszenia testamentu.
Czy można uniknąć płacenia zachowku?
W praktyce istnieją sytuacje, w których spadkodawca może ograniczyć lub uniknąć obowiązku wypłaty zachowku. Najczęściej stosowaną metodą jest wydziedziczenie, które jednak musi być uzasadnione konkretnymi powodami, np. uporczywym postępowaniem sprzecznym z zasadami współżycia społecznego, rażącym zaniedbywaniem obowiązków rodzinnych czy popełnieniem przestępstwa wobec spadkodawcy.
Zachowek a darowizny – co warto wiedzieć?
Warto pamiętać, że przy obliczaniu zachowku uwzględnia się również darowizny dokonane przez spadkodawcę za życia. Oznacza to, że jeśli zmarły przekazał wcześniej majątek np. jednemu z dzieci, pozostałe mogą domagać się wyrównania w ramach zachowku.
Podsumowanie – zachowek chroni najbliższych
Zachowek to ważny element prawa spadkowego, który chroni interesy najbliższych krewnych. Warto znać swoje prawa, aby skutecznie dochodzić należnych świadczeń lub świadomie podejmować decyzje dotyczące własnego majątku.
Źródło: gov.pl
